6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu; çalışanların fiziksel ve psikolojik sağlıklarının korunması; iş kazası ve meslek hastalıklarına yakalanma oranlarının azalması amacıyla işverenlere risk analizi yaptırma yükümlülüğü getirmiştir.
İşverenler risk analizi yapmaya yetkinlerse bu görevi kendileri üstlenebilirler ya da isg uzmanlarından destek alabilirler.
Risk değerlendirme çalışmalarının temel hedefleri; tehlikelerin sınıflandırılması, risklerin tespit edilmesi ve risklerin derecelendirilip azaltılmasıdır.
Tehlike sınıfı ne olursa olsun her iş yerinde potansiyel risklerin varlığı; risk değerlendirmelerinin önemini arttırmaktadır.
Kimi zaman en küçük riskler dahi iş kazalarına yol açıp meslek hastalıklarına neden olabileceği için risk analizi ve risk değerlendirmesi; kapsamlı yönetilmesi gereken süreçlerdir.
Risk Analizi Yapılması Gereken Durumlar Nelerdir?
Bir iş yerinde henüz hiç risk analizi gerçekleştirilmediyse zaman kaybetmeden risk değerlendirmesinin tamamlanması gerekir.
Özellikle;
- İşyerinde yakın zamanda iş kazası meydana geldiyse,
- İşyerinde meslek hastalığına yakalanan bir çalışan tespit edildiyse,
- Mevzuatta değişiklik yapılmışsa,
- İş güvenliğini tehdit eden bir durum ile karşılaşılmışsa,
- İşyerinde kullanılmak üzere yeni ekipmanlar alındıysa risk analizi süreci kaçınılmaz hale gelir.
Risk Değerlendirmesi Nasıl Yapılır?
Risk değerlendirmesi sürecine ilk olarak planlama ile başlanır. Planlama aşamasında risk değerlendirme çalışmaları işyeri özelinde ve mevzuatın gerektirdiği şekilde organize edilir. Daha sonra işyerinde yürütülen faaliyetlerin sınıflandırılması aşamasına geçilir.
İşyerinde yürütülen faaliyetler sınıflandırıldıktan sonra işlerin süresi, sıklığı, çalışma ortamı ve yürütülen işten etkilenme ihtimali olan kişiler ile ilgili bilgi ve veriler toplanır.
Daha sonra;
- ekranlı araçlarla çalışma,
- hareketli erişim ekipmanları,
- sabit makinelerin kullanımı,
- gürültü ve titreşim,
- cisimlerin düşmesi,
- yüksekten düşme,
- aydınlatma,
- ortam sıcaklığı,
- nem,
- havalandırma yeterliliği
- kimyasal faktörler gibi tehlikeler sınıflandırılır.
Tehlikelerin sınıflandırılmasının akabinde bu tehlikelerden doğabilecek olan hasar veya yaralanmaların şiddeti, bu hasar veya yaralanmalarının ortaya çıkma olasılığı üzerinde çalışılır. Risk analizi kapsamında; tehlikeye maruz kalınan süre, güvensiz davranışlar, tehlikeyle karşılaşması muhtemel kişi sayısı gibi değişkenler hesaba alınır.
Risk analizinin son aşaması, risk değerlendirilmesi yapılıp önlemlerin belirlenmesidir. İdari önlemler, koruyucu donanım önlemleri, risklerin yok edilmesi, tehlikelerin minimize edilmesi gibi önlemlerle risklerin ortadan kaldırılması amaçlanır.
Risk Analizi ve Risk Değerlendirmesi Faaliyetlerinin Önemi
Risk analizi ve risk değerlendirmesi faaliyetleri sayesinde işyerlerinde ve çalışma ortamlarında var olan tehlikeler ve riskler önceden tespit edilebilir. Bu risklerin bertaraf edilmesi çalışanların iş yerlerinde güvenle çalışmasını mümkün hale getirir.
Çalışanların fizyolojik ve psikolojik sağlıkları korunurken firmanın adı geçirilen iş kazaları ile anılmamış olur. Bu durum firmanın prestijini arttırırken çalışanların firmaya duydukları bağlılığı da çoğaltır. Son yıllarda firmaların çalışanları seçmesi gibi çalışanların da firmalar arasından tercih yaptığı gerçeği düşünüldüğünde risk analizi ve risk değerlendirmesi faaliyetlerinin önemi daha net bir şekilde anlaşılabilir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği Hakkında
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki iş yerlerinde; iş sağlığı ve güvenliği yönünde yapılacak risk analizinin esasları ve usulleri risk değerlendirmesi yönetmeliğinde düzenlenmiştir. Bu yönetmelik kapsamında risk değerlendirilmeleri işveren tarafından seçilip görevlendirilen bir ekip tarafından gerçekleştirilir.
Risk değerlendirmeleri sırasında tehlike tanımlamalarının yapılması işverenlerin ve çalışanların farkındalığının arttırılması adına da önem taşır. Alınan tedbirler ve dikkat edilmesi gerekenler hakkında çalışanların bilgilendirilmesi iş kazalarının oluşma ihtimalini minimize eder.
